Yeni Başlayan Kişilere Kripto Para Birimi Kılavuzu!

Ancak bugün, TV izleme dünyasının yalnızca küçük bir kısmı, bir bitcoin ile bir Amazon hediye kartı arasındaki veya değiştirilemez bir jeton ile bir Chuck E. Cheese jetonu arasındaki farkı açıklayabilir. Kripto para birimlerini çevreleyen hype kaçınılmaz olabilir, ancak bu, insanların nasıl çalıştıklarını veya bazı değerlerinin neden bu kadar çılgınca döndüğünü anladıkları anlamına gelmez.

İşte size hız kazandırmaya yardımcı olacak bazı temel bilgiler. Bunların hiçbirini, bugün para birimi olarak özellikle yararlı olmayan veya yatırım olarak güvenilir olmayan kripto para birimlerinin onaylanması olarak yorumlamayın.

Kripto para birimi nedir?

Kripto para birimini anlamak için, bitcoin’in 2007-08 küresel mali krizinin küllerinden doğduğunu düşünmek yardımcı olur.

Satoshi Nakamoto takma adını kullanan bir kişi veya grup tarafından oluşturulan bitcoin – küresel bir yer edinen ilk kripto para birimi – bankalara bağlı olmayan ve devlet müdahalesine karşı dayanıklı olan dijital bir para versiyonu olarak faturalandırıldı. Herkes, herhangi bir nedenle herhangi bir zamanda herhangi bir kişiyle bitcoin alışverişi yapabilir.

Ancak kripto para, emlak, müzik ve oyun gibi diğer uğraşlara yavaş yavaş yayılan (ve potansiyel olarak sarsılan) “blockchain” adı verilen bir teknolojinin yalnızca ilk kullanımıdır. Bitcoin’in blok zinciri yalnızca bitcoin’leri takip etmek için vardır, ancak ethereum ve sonraki girişimler, talep üzerine tetiklenebilecek uygulamalar olan “akıllı sözleşmeler” yürütmek için blok zincirlerini kullanır. Sonuç olarak, blok zincirler sadece bankalara ve hükümet kayıt tutanlarına değil, bilgisayar sunucularına da bir alternatif sunuyor.

Blok zincirleri, her işlemin kalıcı bir dijital kaydını depolamak ve güncellemek için çok geniş bir bilgisayar ağına güvenerek, merkezi bir defter veya kayıt tutucu ihtiyacını ortadan kaldırır. Bitcoin alışverişi yapan kişilerin iddia ettikleri kişi olduğundan emin olmak ve ağdaki bilgisayarların aynı, değişmez kayıtları tutmasını sağlamak için kriptografiyi (bilgiyi esasen kırılmaz koda dönüştüren matematiksel teknikler) kullanırlar. Bu, Bitcoin’lerin veya bir blok zinciri tarafından izlenen diğer herhangi bir varlığın kopyalanmasını veya birden fazla kez harcanmasını önler, ancak yine de kaybolabilir veya çalınabilirler (daha sonra anlatacağız).

Bitcoin gibi halka açık bir blok zincirindeki kayıtlar herkesin görmesine açıktır; herkes işlemlerin listesini inceleyebilir (bu, bir taşıma bandını hızlandıran kutuların üzerindeki etiketleri okumaya çalışmak gibi olsa da, gerçekleşirken bile) veya herhangi bir bireysel hesap sahibinin etkinliğini izleyebilir. Ancak hesap sahiplerinin kimlikleri şifrelenir, bu nedenle bu işlemleri yapan hesapların arkasında kimin olduğunu bilemezsiniz.

Ama buna değer mi?

Kripto para birimleri, piyasa değeri ne derse o kadar değerlidir. Yatırımcılar, muhtemelen gelecekteki yatırımcıların onlar için daha fazla ödemeye istekli olacağı beklentisiyle, bitcoin ve diğer kripto para birimlerine 2 trilyon dolardan fazla para akıttı.

Bunun tamamen prestij, paranın yoktan çağrılması olduğunu iddia edebilirsiniz. Teknik olarak, her bitcoin, işlemleri blok zincirine kaydetmek için gereken bilgisayar yoğun kriptografik işi (“madencilik” olarak adlandırılan bir etkinlik) yapmak için bir kişinin kendisine verdiği ödeme olarak başladı. Ancak değerleri, insanların onlar için ne ödemeye istekli olduklarına bağlıdır, bu da insanların fiyatın zaman içinde nereye gideceğini beklediğine bağlıdır.

Boğalar, bitcoin arzının kıtlığı sağlayacak bir seviyede sınırlandırıldığını belirtiyor; dünya nüfusu 7,9 milyar ve büyüyorken, asla 21 milyondan fazla bitcoin olmayacak. Onların görüşüne göre, bitcoin ne kadar yaygın kullanılırsa, buna olan talep o kadar fazla fiyat artışını tetikleyecektir.

Ayılar, vahşi fiyat dalgalanmalarının – bitcoin sadece 2021’de iki patlama ve düşüş gördü – çoğu insanı kripto para birimi çoğunluğa atlamaktan caydıracağını savunuyor. Aynı şekilde kriptonun fiyat manipülasyonuna ve momentum odaklı yatırımcıların kaprislerine karşı savunmasızlığı da olabilir.

Hindistan’daki Madras Ekonomi Okulu’ndan Parthajit Kayal ve Purnima Rohilla, bitcoin üzerine ekonomik araştırmaları özetleyen bir makalede, bitcoin’in sunduğu faydaların “hükümet tarafından alınması veya madeni paraların engellenmesi durumunda bitcoin fiyatının sıfıra düşebileceği konusunda uyardı.” hileli faaliyetlerle veya piyasada daha iyi bir alternatif ortaya çıkarsa.” Kesinlikle alternatif sıkıntısı yok; Statista.com’a göre şu anda dolaşımda 7.500’den fazla kripto para birimi var.

Aslında para birimi mi?

Bir değişim aracı olarak, kripto para birimi arzulanan çok şey bırakıyor. Yeni başlayanlar için, bugün çok az işletme bu paraları ödeme olarak kabul ediyor.

Bitcoin harcayabileceğiniz yerlerin listesi, bir avuç teknoloji şirketi, birkaç spor bayiliği ve dünya çapında bir dizi perakendeci ve restoran içerir. Amazon hediye kartları için bitcoin ticareti yapmanızı sağlayan Purse gibi geçici çözümler var, ancak bu tür hizmetlere duyulan ihtiyaç, şu anda dolar faturaları için ikame bir kripto para biriminin ne kadar zayıf olduğunun altını çiziyor.

Bugün kripto para harcayamayacağınız yerlerden biri Crypto.com Arena. Crypto.com’un baş pazarlama sorumlusu Steven Kalifowitz, şirketin kripto para destekli ödeme uygulamasını ve diğer ürünlerini mekana ve diğer ortaklıklarına nasıl entegre edeceği üzerinde çalıştığını söyledi.

Daha da önemlisi, bitcoin kısa vadede değerini korumadı, bu herhangi bir para birimi için önemli bir özellik. ABD dolarının değeri diğer ülkelerin para birimlerine göre yukarı ve aşağı sürünür ve enflasyon nedeniyle satın alma gücü zamanla azalır. Ancak, bitcoin’in Ekim ayının ilk haftasında yaptığı gibi bir haftada %33 artmıyor veya bitcoin’in Mayıs ortasında yaptığı gibi bir haftada değerinin neredeyse dörtte birini kaybetmiyor. 2017 yılında yapılan bir araştırma, bitcoin fiyatlarının dolar, euro veya yuan’dan 30 kat daha değişken olduğunu buldu.

Bunun da ötesinde, kripto para birimi ödemelerinizi veya blok zincirine eklenen diğer işlemleri almak için ücret ödemeniz gerekir. Bu ücretler, tüccarların kredi kartı işlemcilerine ödediğinden daha az, işlem değerinin küçük bir yüzdesi olma eğilimindedir. Ancak işleminizin hızlı bir şekilde yapılmasını istiyorsanız, daha büyük bir ücret ödemeniz gerekebilir. Aksi takdirde, bekleme saatler hatta günler sürebilir.

Dramatik fiyat dalgalanmaları ve diğer dezavantajlar göz önüne alındığında, neden birileri bir değişim aracı olarak bitcoin veya benzeri teknolojileri kullansın? Muhtemelen kripto paralar, nakit para gibi anonim olarak, ancak belli bir mesafede harcanabildiğinden. Bu, dijital paraların neden fidye yazılımı planlarında ve karanlık web kaçakçılığı satın alımlarında tercih edilen ödeme olduğunu açıklayabilir.

Siber paralarını gerçekten para birimi olarak kullanmak isteyenler için, değeri doların değerine veya kriptografik olmayan başka bir varlığın değerine bağlı olan, sabit para adı verilen bir token sınıfı vardır. Bunların en popüleri Tether olarak adlandırılır; yaratıcıları, her Tether jetonunun nakit olarak 1 ABD doları ve diğer rezervlerle (bu rezervlerin değeri tartışmalı olsa da) desteklendiğini ve fiyatının tarihinin büyük bölümünde 1 ABD Doları veya yakınında kaldığını taahhüt eder.

O zaman ne?

Kripto para birimi satın alan çoğu insan için bu bir yatırımdır. Ancak kripto pazarlarının hız treni doğasının gösterdiği gibi, bu geleneksel bir pazar değil.

Kripto para birimleri, değeri en azından nominal olarak somut bir şeye (yani, şirketin büyüme ve karlılık beklentilerine) bağlı olan kurumsal hisse senetleri gibi değildir. Arzı ve talebi tahmin edilebilen metalara da benzemezler.

Bunun yerine, değeri büyük ölçüde kıtlıklarından kaynaklanan pullar gibi tahsil edilebilir bir öğeye benziyorlar. Yatırımcılara yol gösterecek analizler veya üç aylık raporlar, üretim tahminleri veya hisse başına kazanç gibi temel ölçütler bulunmamaktadır. Bunun yerine, piyasada hangi kripto para birimlerinin ivme kazandığına dair bulabilecekleri herhangi bir kanıta daha fazla güvenmek zorundalar.

Kayal ve Rohilla’nın makalesine göre, araştırmacılar bitcoin değerleriyle ilişkili gibi görünen bir dizi faktör kaydettiler. Biri dünya çapındaki jeopolitik riskler; Bitcoin fiyatları, bu risklerin bir endeksi arttıkça daha değişken hale geliyor. Enflasyon ve vergi yüklerinden sonraki faiz oranları bu arada “Bitcoin fiyatlarını belirlemede önemli” diye yazdılar. Kayal ve Rohilla’nın bildirdiğine göre, araştırmacılar ayrıca hisse senedi alım satım hacmi arttıkça bitcoin fiyatlarının arttığını, ancak hisse senedi fiyatları yükseldikçe düştüğünü belirtti.

Kripto para ticaretini öneren son bir faktör, içeriden öğrenenlerin oyunudur: Araştırmalar, bitcoin değerlerinde fiyat manipülasyonunun önemli kanıtlarını göstermektedir. Örneğin, ölüme mahkûm Japon bitcoin ticaret sitesi Mt. Gox hakkında 2018’de yapılan bir araştırma, “Bitcoin fiyatları, şüpheli alım satım faaliyetinin kaydedildiği günlerin yaklaşık %80’inde yükselirken, nispeten daha az sayıda günde, yani %55’te yükselirken, Kayal ve Rohilla, böyle bir şüpheli faaliyetin gözlemlenmediğini yazdı.

Nasıl başlarsın?

Çoğu kripto para birimi, herkesin satın alması için kullanılabilir. İhtiyacınız olan tek şey, söz konusu para birimi için siparişinizi blok zincirine sunmanın bir yoludur.

Bunu yapmanın en basit yolu, Binance ve Coinbase tarafından işletilenler gibi bir borsa kullanmaktır. Bunlar, birçok kripto para birimine erişim sağlayan bir alışveriş merkezinin kripto para birimi eşdeğeridir. Tipik olarak, bu siteler, bir PIN yerine kişisel bir şifreleme anahtarı ile güvence altına alınması dışında, bir çek hesabı gibi davranan bir dijital cüzdan sağlayacaktır. Cüzdana nakit veya kripto para yatırırsınız ve satın alımlarınızı finanse eder, varlıklarınızı takip eder ve satın alıp sattığınızı izleyen dijital makbuzları saklar.

Buna “gözaltı” cüzdanı denir; bu, bulutta depolandığı ve parolanızı kurtarmanıza yardımcı olabilecek bir üçüncü tarafça korunduğu anlamına gelir. Bir dezavantajı, BitMart borsasının bu ay olduğu gibi bilgisayar korsanları tarafından saldırıya uğrayabilecek merkezi sunuculara dayanması ve bunun sonucunda 150 milyon dolar veya daha fazla kripto para birimi kaybıyla sonuçlanmasıdır. BitMart’ta olduğu gibi, bu tür kayıplar sigorta kapsamında olabilir. Ama bazen değiller.

Bu tür bir tehditten endişeleniyorsanız, varlıklarınızı sahip olduğunuz “gözaltı olmayan” bir cüzdana aktarmak için borsanızda bir işlem daha yapabilirsiniz. Bilgisayarınızdaki veya telefonunuzdaki MetaMask’teki gibi bir yazılım uygulaması veya özel, yüksek güvenlikli bir USB sürücü (“donanım cüzdanı” olarak adlandırılır) olabilir. Her iki durumda da, yalnızca sizin tarafınızdan korunur – ve şifrenizi kaybederseniz, kripto para biriminizi de kaybedersiniz.

Kripto havuzuna atlarsanız, köpekbalıklarına dikkat edin. Chainanalysis’e göre, kripto para birimi kullanıcıları yalnızca 2021’de dolandırıcılık ve diğer kripto tabanlı suçlar nedeniyle 7,7 milyar dolardan fazla kaybetti.